Tussen de regels door gebeurt het.

Communicatie op de werkvloer is geen momentopname. Het is geen jaargesprek of een beleidsdocument. Het is iets wat de hele dag door gebeurt. Het is voelbaar in:

• hoe we elkaar groeten
• wie we uitnodigen voor een overleg
• welke vragen we stellen
• etc

En vooral: in wat we niet zeggen.

De meeste misverstanden tussen werkgevers en werknemers ontstaan niet uit onwil, maar uit onbegrip. Niet omdat iemand iets fout doet, maar omdat we allemaal kijken, denken en interpreteren vanuit onze eigen bril. En die bril is gekleurd door ervaring, verwachtingen en aannames.

Een medewerker hoort meerdere keren opmerkingen over hoe “onhandig” parttimers zijn. Niet tegen hem persoonlijk, maar toch: hij werkt parttime. Wordt dit over hem gezegd? Of over “de anderen”? Hij zegt niets, maar hij voelt zich geraakt. En langzaam maar zeker groeit de afstand.

Een leidinggevende vindt dat een medewerkster weinig initiatief toont. Maar weet die medewerker eigenlijk wel wat er van haar verwacht wordt? Is dat ooit uitgesproken? Of werd ervan uitgegaan dat ‘dat toch logisch is’?

Bij een lezing die ik bijwoonde vertelde de spreker aan de zaal dat, wanneer je je arm uitsteekt en kijkt naar je hand, je hersenen alleen de grootte van je duimnagel scherp waarnemen. De rest van het beeld vullen je hersenen aan met bestaande kennis en interpretatie. We zijn dus gewend om een klein beeld aan te vullen tot een compleet plaatje.

We denken vaak dat we helder waarnemen, maar in werkelijkheid vullen we een hoop zelf in. “Dat weet hij toch wel.” “Dat zal ze wel niet willen.” “Dat hoef ik toch niet te zeggen?”

Intussen ontstaan er scheurtjes. Kleine misverstanden die langzaam uitgroeien tot grotere frustraties. Gesprekken worden spannend, afstand neemt toe, vertrouwen slinkt. En tegen de tijd dat we het erover hebben, is het al ingewikkeld geworden.

Communicatie is geen HR-proces. Het is een dagelijkse oefening in helderheid, nieuwsgierigheid en moed.

We hoeven niet overal woorden voor te hebben. Wel mogen we vaker iets navragen: je geeft mij nu het idee dat…, door je reactie doe ik nu de aanname dat… Vul maar in en vul maar aan. Vragen staat vrij.

Gewoon, om zeker te weten dat we elkaar nog verstaan.